Αργά ή γρήγορα... όλοι εκεί καταλήγουν αφού τα ποδήλατα δρόμου (ή κούρσες λαϊκιστή) είναι τα απόλυτα δίκυκλα, οι πρεσβευτές της ποδηλασίας, τα αντικείμενα πάθους μας… Κείμενο: Μαρίνος Κούλης στο περιοδικό CycleRide No 13 Όπως οι περισσότεροι, ξεκίνησα με ποδήλατο βουνού. Τα mtb είναι ποδήλατα πασπαρτού. Μπορείς να πάρεις σε παιδιά για να μάθουν, να τα υποβάλεις σε κακουχίες, να τα πετάς όπου βρεις και να τα κάνεις ότι θες. Δε θα σε προδώσουν. Κάπως έτσι ξεκίνησε και το ποδήλατο στην Ελλάδα. Όποιος πήγαινε να πάρει ποδήλατο, με mtb κατέληγε αφού το κατάστημα της γειτονιάς έδινε «λύσεις σε όλα». Το mtb ήταν το ποδήλατο του παιδιού αφού η «κούρσα» ήταν πάντοτε ακριβότερη και πιο ευαίσθητη. Δε θα ξεχάσω το Puch clubman που μου είχε πάρει ο παππούς μου μετά από πολλά καλοκαίρια παρακάλια στους γονείς… Ήμουν πραγματικά ευτυχισμένος αλλά δεν μπόρεσα να σταματήσω τις σούζες και τα άλματα που είχα μάθει με το Kuwahara και έτσι οι ρόδες δε άντεξαν πολύ… Χρόνια μετά, ξανά έπιασα το ποδήλατο με το mtb να ξαναμπαίνει στη ζωή μου αφού ήταν αδιανόητο για εμένα (όντας φανατικός της μοτοσικλέτας) να βγω στο δρόμο με ποδήλατο. Έτσι για μια δεκαετία το mtb πήρε το ρόλο αερόβιας γυμναστικής στα γειτονικά βουνά με πολύ μεγάλα κέρδη σε φυσική κατάσταση… έως ότου μια μέρα, ο «τρελαμένος με το ποδήλατο» φίλος μου που ζούσε τότε Ιταλία, ήρθε ένα βράδυ του 2007 σπίτι βγάζοντας από το αυτοκίνητο ένα Kuota Kom με fulcrum zero κατακόκκινους τροχούς… Κάπως έτσι λοιπόν έμπλεξα και εγώ στα «σκληρά ναρκωτικά» της ποδηλασίας.
Τι είναι η κούρσα; Ας μη γελιόμαστε, όλα τα ποδήλατα είναι όμορφα και όσο ακριβότερα, τόσο καλύτερα. Τα ποδήλατα δρόμου όμως, είναι ότι τα supersport στις μοτοσικλέτες, τα supercars στα τετράτροχα. Κανείς δεν μπορεί να μη κοιτάξει ένα Ferrari, όσο παλιό και να είναι, κανείς δε μπορεί να καλείται οδηγός μοτοσικλέτας αν δεν έχει νιώσει έστω μια φορά το γκάζι ενός 1000αριού με 180+ ίππους… Τα ποδήλατα δρόμου είναι πραγματικά μοντέλα. Γλυπτά σε δύο τροχούς. Ελαφριά όσο το βαμβάκι. Ακριβά όσο ένα βράδυ με τη Ζιζέλ. Ευαίσθητα σαν εικοσάχρονη νευρωτική που έχει περίοδο και σκληρά σαν χέρια μπετατζή που παίρνει στεροειδή. Τα μισείς γιατί σε κάνουν ρόμπα. Εσύ είσαι αυτός που δεν μπορεί να ανέβει τον ανήφορο, να πάει με 60 στο γκρουπ, να στρίψει με 70 στο γκρέμι. Αυτά μπορούν. Μετά από μια «κατοστάρα» μαζί τους, το μόνο που μπορείς να κάνεις, αποκαμωμένος, είναι να τα βάλεις στο σαλόνι (κάπου εκεί κοντά στην τηλεόραση) να ξαπλώσεις με τα πόδια ψηλά και να τα κοιτάς με τις ώρες… Το βράδυ πριν κοιμηθείς ψάχνεις με τις ώρες στο ίντερνετ τι «δώρα» να τους πάρεις, τι θα ταιριάζει με τα «ρούχα» τους - λες και είναι κούκλες - και την άλλη μέρα χαλάς όλο σου το νοίκι για να πάρεις κάτι εντελώς άχρηστο για αυτές (που στην τελική δε ζητάνε και πολλά). Αυτά είναι τα ποδήλατα δρόμου… Από πού να αρχίσεις και... που να τελειώσεις, αφού αυτή η κατηγορία δεν έχει πάτο. Τροχοί που κοστίζουν όσο ένα αυτοκίνητο, πλαίσια που μπορείς μόνο να τα βάλεις στον τοίχο και σειρές με τόσο carbon που δε μπορείς να φανταστείς. Πως θα σας φαινόταν ένα πίσω σασμάν ax lightness που κοστίζει 1000 ευρώ; Ένα τιμόνι με cinelli ram 850 ευρώ; Carbon τακάκια και κεραμικά ρουλεμάν που κοστίζουν όσο μια τηλεόραση; Η βιομηχανία ποδηλάτου έχει βαλθεί να μας τρελάνει αλλά εμείς ξεκινάμε από τα βασικά. Επιλέγοντας ποδήλατο ξεκινάμε από τα βασικά και με την παρακάτω σειρά: πρώτα πλαίσιο, μετά τροχούς. Μετά δισκοβραχίωνα και έπειτα σειρά και περιφερειακά. Αυτά έχουν τη μεγαλύτερη σημασία και κάνουν τη διαφορά.
Πλαίσιο Η πρώτη ερώτηση έχει να κάνει με το υλικό. Αλουμίνιο ή carbon; Μιλώντας σε απλή γλώσσα και αφήνοντας τις λεπτομέρειες για επόμενα άρθρα, ξεκινάμε από τα βασικά. Αλουμίνιο και carbon είναι τα επικρατέστερα υλικά στην αγορά με τα cro - mo, τιτάνιο κλπ να αποτελούν πιο σπάνιες λύσεις. Το αλουμίνιο είναι φθηνότερο, πιο ανθεκτικό στους μικρούς τραυματισμούς και κακουχίες. είναι βαρύτερο και έχει περισσότερους κραδασμούς. Όπως και αν το δεις, είναι πλέον υποδιέστερο από το carbon όσον αφορά τα χαρακτηριστικά που έχουν σημασία για τους ποδηλάτες, δηλαδή τη σχέση βάρους/στιβαρότητας. Γι αυτό πλέον οι εταιρίες δε «ντύνουν» αλουμινένια πλαίσια με πολύ ακριβά περιφερειακά και συνήθως οι τιμές τους ξεκινούν από 600 ευρώ και σταματούν κοντά στις 2.000 ευρώ, εκεί δηλαδή που σχεδόν ξεκινούν τα carbon ποδήλατα. Το κόστος κτήσης ενός αλουμινένιου σκελετού ξεκινά από τα 400 ευρώ ενώ ένα carbon έχει διπλάσια τιμή. Σύνηθες συνδυασμός πλέον, είναι αλουμινένιο πλαίσιο με carbon πιρούνι που έχει αλουμινένιο steerer (λαιμό). Το βάρος τους είναι συνήθως κοντά στα 1.300 γραμμάρια με το πιρούνι στα 500 γραμμάρια. Αν το πιρούνι έχει carbon λαιμό ζυγίζει 100 γραμμάρια λιγότερο ενώ τα πλαίσια carbon ζυγίζουν από 1.100 γραμμάρια και κάτω. Αν θέλουμε να διαθέσουμε κοντά στα 1.000 ευρώ για ένα ποδήλατο δρόμου, τότε κοιτάζουμε για πλαίσιο αλουμινίου. Με ένα τέτοιο ποδήλατο, καλύπτουμε όλες τι ανάγκες μας για γυμναστική ή και καθημερινή μετακίνηση ενώ αν οι αποστάσεις που καλύπτονται γίνουν πλέον μεγάλες, αυτό που θα ενοχλήσει είναι οι κραδασμοί που φτάνουν στον αναβάτη. Η λύση σε αυτή την περίπτωση είναι το πλαίσιο carbon. Ένα θέμα που πολλές φορές συζητιέται είναι η αντοχή του υλικού. Ο μύθος πως το carbon αντέχει λιγότερο, είναι απλά… μύθος. Σαν υλικό είναι πιο ανθεκτικό και μάλιστα, δεν παρουσιάζει κόπωση όπως το αλουμίνιο που έχει «μνήμη» και μετά από πολύχρονη χρήση θα παρουσιάσει πρώτο αστοχία. Εκεί που κερδίζει το αλουμίνιο είναι στις εκδορές ή μικρό - ατυχήματα καθώς εξωτερικά, το υλικό, είναι ανθεκτικότερο. Ένα ισχυρό εγκάρσιο χτύπημα σε ένα σωλήνα carbon θα φέρει ευκολότερα αστοχία στο πλαίσιο, εκεί που στο αλουμίνιο ένα μικρό βαθούλωμα ίσως το «παρακάμψουμε». Ως εκεί όμως. Τα νέας γενιάς πλαίσια έχουν λαιμό με κάτω ποτήρι 1,5 ίντσας (tapered) και μεσαία τριβή BB30 ενώ τα carbon έχουν και εσωτερικές διαδρομές καλωδίων, πιο αεροδυναμικό σχήμα μιας και το υλικό είναι πιο εύκολο να διαμορφωθεί, κάτι που το κάνει να εξελίσσεται συνεχώς ως προς την ακαμψία, την αεροδυναμική και το βάρος, ενώ ταυτόχρονα το αλουμίνιο έχει παραμείνει στάσιμο.
Τροχοί Ακολουθούν συνήθως την εξίσωση: Φθηνός + βαρύς= ανθεκτικός, απορροφητικός, μαλακός (flex). Ελαφρύς + ακριβός= άκαμπτος, σκληρός, ευαίσθητος σε κρούσεις. Το πώς συμπεριφέρεται το ποδήλατο έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό από τον συνδυασμό πλαισίου με τροχούς. Σκληρό πλαίσιο + σκληροί τροχοί = κουραστικό σε μεγάλες αποστάσεις (για μη αθλητές), ποδήλατο αγώνα που «βάζει όλη τη δύναμη κάτω». Σκληρό πλαίσιο + μαλακοί τροχοί = ποδήλατο προπόνησης με δυνατότητα βελτίωσης. Μαλακό πλαίσιο + σκληροί τροχοί = ποδήλατο προπόνησης που θα εμφανίσει αδυναμίες υπό πίεση. Μαλακό πλαίσιο + μαλακοί τροχοί= ποδήλατο εισαγωγής, μετακίνησης, βαρύ δίχως βλέψεις ανταγωνισμού. Τα παραπάνω, βέβαια, δεν αποτελούν κανόνα αλλά ένα μπούσουλα για να κατανοήσουμε καλύτερα την επιλογή μας ανάλογα με τη χρήση που θέλουμε – και καλά θα κάνουμε να είμαστε ειλικρινείς με τις ανάγκες μας! Στους τροχούς μπορούμε να διακρίνουμε τις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα το βάρος: +2.000gr τροχοί εισαγωγής / μετακίνησης 1800 έως 2000gr ανθεκτικοί τροχοί προπόνησης / μετακίνησης 1600 έως 1800gr ανταγωνιστικοί τροχοί μεικτής χρήσης 1300 έως 1600gr αγωνιστικοί τροχοί <1200gr τροχοί αγώνα ειδικών συνθηκών Οι συνηθέστεροι τροχοί δρόμου αποτελούνται από στεφάνια αλουμινίου, με προφίλ 24χιλ, ενώ καλύτερα να επιλέγουμε κέντρα με ρουλεμάν κλειστού τύπου. Η αναφορά σε carbon τροχούς, δεν είναι επί του παρόντος… Σειρά μετάδοσης Μια «σειρά» αποτελείται από 6 ή 8 κομμάτια (αν περιλαμβάνει και τα φρένα) και αφορά: δισκοβραχίωνα, λεβιεδομανέτες (αλλαγές ταχυτήτων και φρένα μαζί), μπροστινό και πίσω ντεραγιέ, κασέτα και αλυσίδα. Οι δισκοβραχίωνες είναι 2 ή 3ων δίσκων (3 δίσκοι σε ποδήλατα εισαγωγής που προτείνονται σε νεοεισερχόμενους αναβάτες). Οι δισκοβραχίωνες 2 δίσκων χωρίζονται σε αυτούς με γρανάζια (34 - 50) και (39 - 53) με το πρώτο (compact) να αποτελεί καλύτερη λύση για το 80% των χρήσεων ειδικά αν το ποδήλατο δεν έχει βάρος κάτω από 7,2 (και πολλά λέω) κιλά. Η σχέση μετάδοσης έχει να κάνει με το συνδυασμό των μπροστινών και πίσω γραναζιών και είναι μεταβαλλόμενη. Οι συνηθέστερες κασέτες (η ομάδα των πίσω γραναζιών) έχουν 10 «φύλλα» που κυμαίνονται από 11 έως 29 δόντια. Η επιλογή 34 - 50 μπροστά και 27 μεγάλο πίσω είναι η καλύτερη επιλογή για να ξεκινήσετε αφού στην πορεία μπορείτε δυναμώνοντας να αλλάξετε με μικρό κόστος τις σχέσεις. Στα οικονομικά μοντέλα οι δισκοβραχίωνες μπορεί να είναι διαφορετικοί από τη σειρά (δεν υπάρχει θέμα συμβατότητας) καθώς αποτελούν ένα από τα ακριβότερα μέρη της σειράς. Είναι και το σημαντικότερο ανταλλακτικό αναβάθμισης μετά τους τροχούς αφού αποτελούν περιστρεφόμενα μέρη. Αυτό που διαφοροποιεί τις σειρές και διαμορφώνει τη διαφορά τιμής είναι η ποιότητα κατασκευής, το υλικό, η ακρίβεια αλλαγών και το βάρος που είναι και το μικρότερο σε κέρδος σχετικά με τα χρήματα που δαπανώνται.
Διαστάσεις Ενώ στα ποδήλατα πόλης ή mtb το μέγεθος μπορεί να είναι «στο περίπου», στα ποδήλατα δρόμου πρέπει να είναι «ακριβώς». Απευθυνθείτε σε καταστήματα που γνωρίζουν ποιο μέγεθος είναι το κατάλληλο για εσάς και, αν είναι δυνατόν, να μετρηθείτε πριν αγοράσετε μιας και όλοι είμαστε διαφορετικοί όσον αφορά το ύψος καβάλου, κορμού, μήκος άκρων. Η σωστή επιλογή μεγέθους πλαισίου είναι καταλυτική ενώ μικρές διορθώσεις μπορούν να γίνουν με επιλογή κατάλληλου μήκους λαιμού (stem), τιμονιού (bar) και θέση σέλας ώστε να διαμορφώσετε την κατάλληλη στάση για εσάς. Αν το πλαίσιο δεν είναι σωστό, δεν μπορούμε να ποδηλατήσουμε σωστά, να αποδώσουμε το μέγιστο και να αποφύγουμε τραυματισμούς στη μέση, το λαιμό και τα πόδια. Οι περισσότερες εταιρίες έχουν διαφορετική γεωμετρία και διαστάσεις στα μεγέθη πλαισίων οπότε ρωτήστε αυτούς που τα εμπορεύονται για το πλαίσιο που σας ταιριάζει. Είναι πιθανό σε μια εταιρία να σας κάνει το 54 για παράδειγμα και σε μια άλλη το 55… Μην αγοράσετε αν δε σιγουρευτείτε! tips > Όσο ελαφρύτερο είναι ένα πλαίσιο τόσο πιο άκαμπτο και σκληρό είναι. > Τα σκληρά ποδήλατα δεν βοηθούν αναβάτες που δεν είναι αθλητές, απαιτώντας πολύ καλή φυσική κατάσταση. > Όσο ελαφρύτερο είναι το σύνολο, τόσο καλύτερο είναι στον ανήφορο, τα ντεμαράζ και τα σπριντ. > Όσο βαρύτερο είναι το σύνολο, τόσο πιο απορροφητικό είναι στις ανωμαλίες και πιο σταθερό στην πορεία. > Αναβαθμίζοντας ένα ποδήλατο ακολουθούμε την παρακάτω σειρά: πλαίσιο, τροχοί, δισκοβραχίωνας, σειρά μετάδοσης. > Μην κάνετε οικονομία στα ελαστικά. Επιλέξτε όσο το δυνατό καλύτερα προκειμένου να έχετε μέγιστη πρόσφυση, μιας και αυτή, εξαρτάται από λίγα χιλιοστά πέλματος που έρχεται σε επαφή με το δρόμο. > Το σύνολο πρέπει να είναι ομοιογενές. Επενδύστε σε ανταλλακτικά που έχουν πρακτική αξία. Σε ένα πλαίσιο αλουμινίου με οικονομική σειρά, βάρους 8,5 κιλών, η αγορά μιας σέλας 135 γραμμαρίων από carbon είναι μάλλον… άστοχη. cosmo.gr | 
