Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2011

ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΑΤIΡΑΣ



ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΑΤΙΡΑΣ

                                                         Της Μαρίας Χρονοπούλου

Κατά τον Μπερξόν, το γέλιο είναι λυτρωμός και εξύψωση από τα επίγεια. Ένας μηχανισμός άμυνας .Επιτρέπει στην κοινωνία να εκδικείται για την αυθάδεια που συντελέστηκε εναντίον της. Αν επιχειρούσαμε παράλληλα να δώσουμε και έναν ορισμό στο  «κωμικό» , θα ορίζαμε  ως κωμική  την αστεία, χαρούμενη διάθεση που τροφοδοτεί με αισιοδοξία την ψυχή και χαρίζει γέλιο.
 Στον «κωμικό τρόπο έκφρασης οι εκφάνσεις ποικίλουν:  από τον χλευασμό  των ανθρώπινων αδυναμιών, το ειρωνικό ευφυολόγημα, την γκριμάτσα, την κίνηση , το χιούμορ
Η σάτιρα από την άλλη πλευρά είναι  μία πιο περίπλοκη διαδικασία  που ακροβατεί  ανάμεσα στη ανάλυση της κωμικής διάστασης και στην λεκτική αποτύπωσή της.  
Όταν σατιρίζεις, άλλως διακωμωδείς με «δηκτικό τρόπο», δύνασαι να εκφραστείς με τρόπο οξύ και ενίοτε προσβλητικό. Η σάτιρα έχει λίγο από ύβρη.
Και εδώ οριοθετείται και η δύναμή της  Η  ασκούμενη σάτιρα  μπορεί να  μεταβληθεί σε μία συκοφαντική διαδικασία , που περιέχει εμπαθείς χαρακτηρισμούς που ξεφεύγουν  και οδηγούν σε ολισθηρά μονοπάτια.
Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε στην τηλεόραση  την απεγνωσμένη προσπάθεια ενός πολύ προβεβλημένου από τα ΜΜΕ, αλλά και από την κρατική εξουσία,  ηθοποιού , με δική του εκπομπή, να λοιδωρεί τους πάντες. Πολλές φορές έχει ξεπεράσει τα όρια της σάτιρας και έχει περάσει σε σχόλια που εμπεριέχουν τις  εμμονές  του αλλά  και την εμπάθειά του προς  κάποια πρόσωπα.
Σε δελτίο ειδήσεων άλλου τηλεοπτικού καναλιού και στο βωμό θυσίας της ποιότητας για χάρη  της τηλεθέασης , έχει υιοθετηθεί από την αρχισυνταξία, ένα κάκιστο χιούμορ.
Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει εύκολα κάποιος . Ο σταθμός που υπερφίαλα κομπάζει ότι έρχεται πρώτος σε ακροαματικότητα  στο νεανικό κοινό έχει καθιερώσει την φθηνή κριτική σε διάφορους τηλεοπτικούς «μαϊντανούς», ανθρώπους που δεν έχουν  σώας τας φρένας, ανθρώπους  που με λόγια και με πράξεις  αυτογελοιοποιούνται . Οι ίδιοι οι άνθρωποι που τους προγκίζει, είναι οι ίδιοι που φιλοξενεί στις υπόλοιπες εκπομπές η θεματολογία των οποίων  δεν υπολείπεται σε κουτσομπολιό
Πολύ συνηθισμένο φαινόμενο τηλεοπτικής μιζέριας είναι να κρατάμε την κάμερα και το μικρόφωνο και να κοροϊδεύουμε δήθεν τα κακώς κείμενα. Σε αυτές τις εκπομπές απουσιάζει η φαντασία, η δημιουργικότητα,  το καλόγουστο αστείο, οι έξυπνοι διάλογοι, η σωστή σάτιρα και γενικά το καλό περιεχόμενο  που θα τέρψει τον θεατή
Σε αυτές συνήθως τις εκπομπές ένας τα κάνει όλα. Το  ίδιο άτομο παρουσιάζει , γυρίζει τις γειτονιές και τις ρούγες, κάνει το μοντάζ κλπ  Πρόκειται για μία μορφή φάρσας χειρίστου είδους , που τοποθετεί στο ίδιο καζάνι δικαίους και αδίκους. Την ισοπεδωτική αυτή λογική την συμπληρώνουν και απομονωμένα τηλεοπτικά αποσπάσματα  δύσμοιρων ανθρώπων που δέχθηκαν ίσως να απαντήσουν στις βλακώδεις ερωτήσεις . Αυτό που δεν περίμεναν είναι  η διαστρέβλωση των  πραχθέντων  και των  λεχθέντων .
Αυτές οι εκπομπές που αυτοαποκαλούνται «δημοσιογραφικές», δεν τηρούν την δημοσιογραφική δεοντολογία, δεν είναι ενημερωτικές, προσπαθουν να ευτελίσουν το κάθε τι και γενικά  να μειώσουν κάθε πράξη  που γίνεται για κάποιο σκοπό, και κατά την γνώμη τους  μπορεί να επιφέρει γέλιο.
Και η απόπειρα γελοιοποίησης τους γυρίζει μπούμεραγκ, αφού στην συνείδηση όλων περνούν οι ίδιοι ως «γελοίοι τύποι» και κανένας δεν μπορεί να τους αντιμετωπίσει σοβαρά.
Αυτό έχει παρατηρηθεί σε κάθε νέα απόπειρα αλλαγής πλεύσης τους   που στρέφεται προς την πιο σοβαρή δημοσιογραφία

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου